In psychodynamische of psychoanalytische psychotherapie staat centraal hoe de mens zich in de loop van zijn of haar leven ontwikkelt. Gedachten, gevoelens, verlangens, motieven en gedrag worden beschouwd in samenhang met vroegere ervaringen. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat mensen zich vaak niet geheel bewust zijn van al hun wensen en intenties en van behoeften, gedachten of gevoelens die hun psychisch functioneren belemmeren. Patronen die gevormd zijn in de eerste levensjaren blijven zich meestal in het volwassen leven onbewust, herhalen. Dit gaat zowel om hoe je om gaat met je eigen gevoelens, wensen en gedachten alsook hoe je relaties met anderen aangaat. Psychische klachten ontstaan wanneer deze onbewuste patronen je niet helpen maar je leven ‘saboteren’.
In een psychodynamische psychotherapie spelen zaken als onbewuste drijfveren van gedrag, vroegere en huidige relationele ervaringen een centrale rol. Reflectie daarop maakt het mogelijk om psychische problemen beter te begrijpen, te verwerken en andere mogelijkheden te ontwikkelen om met spanningsvolle situaties om te gaan. Een goede therapeutische relatie is een voorwaarde om dit te bereiken en de psychodynamische psychotherapeut heeft geleerd om optimaal aan te sluiten bij de denk-en-leef- (binnen)wereld van de patiënt. De psychotherapeut stelt zich daartoe actief explorerend op. Psychodynamische psychotherapie kan geschikt zijn wanneer iemand last heeft van ernstige psychische klachten, daarbij tegen steeds dezelfde patronen aan blijft lopen en daarin verandering wil aanbrengen. Psychodynamische psychotherapie is geïndiceerd wanneer deze klachten en problemen lijdensdruk veroorzaken en sociaal en/of beroepsmatig functioneren ondermijnen. Daarnaast is het belangrijk dat de patiënt zelf nieuwsgierig is om zichzelf beter te gaan begrijpen en een behoefte heeft zichzelf te ontwikkelen als persoon.